Toelichting en opzet

Welke vragen stellen kinderen aan zichzelf en hun omgeving? Daarom gaat het bij de knagende vragen. Deze lessen hebben geen verhaal, gedicht of spel als inleiding, maar vertrekken direct vanuit de knagende vraag. De kinderen mogen spontaan reageren op de vraag. Vervolgens is er een aantal hulpvragen die in opbouw toewerken naar een genuanceerd antwoord op de knagende vraag.
In de afronding formuleert de gespreksleider een gezamenlijk antwoord of conclusie voor de groep.

Inleiding en gespreksregels

Leid het filosoferen in en benoem de gespreksregels in de kring.

Start

Start met het onderstaande versje zodat de kinderen concentratie opbouwen voor de knagende vraag.

Ik heb een vraag
een knagende vraag
Hij borrelt en kriebelt
van mijn hoofd tot mijn maag.
Ik heb een vraag.
Weet jij hoe het zit?
Ik heb een vraag
en die vraag is dit:
Zou je in een ander land willen wonen?

Eerste reacties

Herhaal de vraag. Geef de leerlingen de tijd voor eerste, spontane reacties. Observeer of er uitwisseling ontstaat en of de leerlingen inhoudelijk reageren op elkaars ideeën en antwoorden. Moedig ze aan om te twijfelen, elkaar vragen te stellen en eigen ideeën te formuleren.

Wanneer je merkt dat de spontane reacties opraken, het gesprek vastloopt of er een smal denkspoor ontstaat, kun je de kinderen uitnodigen voor nader onderzoek: Laten we proberen verder te filosoferen met de vragen die ik heb meegenomen.

Filosoferen

Denk samen na aan de hand van enkele van de volgende vragen. Kies vragen die aanhaken bij de dialoog die al in de groep is ontstaan.

• Welke andere landen bestaan er allemaal?
• Ben je weleens in een ander land geweest?
• Zijn andere landen anders dan Nederland? Wat is er anders?
• Zijn andere landen leuker dan Nederland? Waarom (niet)?
• Wat moet je doen om naar een ander land te verhuizen?
• Wat moet je kunnen om naar een ander land te verhuizen?
• Denk je dat het moeilijk of makkelijk is om in een ander land te wonen?
• Wat is het leukste land dat er bestaat?

Samenvatting en conclusie

Vat kort samen wat er in het gesprek is genoemd, als antwoord op de vraag ‘Zou je in een ander land willen wonen?’